Onu Radyoda Ne Çok Dinlemiştik!

Onu Radyoda Ne Çok Dinlemiştik!

Yaklaşık 15 yıldır sürdürdüğü radyo programlarına ara veren Nurdal Durmuş’la ilginç bir söyleşi yaptık.

Mikrofonu açınca ilk düşündüğünüz şey genelde ne olur?

Her yer ve aklım ne kadar karanlık Rabbim. Peygamber ve annem beni sever, köşeyi dönünce karşıma çıkacaklar, elimden tutup ışığa götürecekler değil mi?

Konularınızı nasıl seçersiniz? Sair Zamanların içeriği nasıl belirlenir?

Mikrofonla birlikte aklımı da açıyorum. Doğaçlama gelişiyor her şey. Program başlamadan ne olup biteceği benim içinde sürpriz. Hayat ve ölüm arası zaten içeriktir. Az yaşamayı, çokça ölmeyi biliyorsanız biraz okuyup çokça vicdan sahibiyseniz heybenizde mutlaka bir şeyler vardır. Sadece harfleri yan yana dizip cümlelerin ipini çekmek kalır size. Korkma Allah bildirendir!

Neden ara verdiniz?

Aklım yorgundu, biraz durulmalı diye düşündüm.

Veda edince ilk yaptığınız şey ne oldu?

Geceydi. Üzerime karanlık yağsın diye sokağa çıktım. Nereye gittiğimi bilmeden epeyce yürüdüm. Sanırım o kadar çalımlı sözlere rağmen ben geceden daha karanlıktım.

Neden böyle düşünüyorsunuz?

e-postanın mektupla savaşı sona ereli epey oldu. İnsanlık mağlubiyetini kutlarken ben kendimi yargılıyorum. Elimde değil… Vicdanım bazen biyonik bir adama dönüşüyor. Ruhu olmayan bedenin makineden farkı var mı?

Ne demek bu şimdi?

Hiçbir şey ve her şey!

İyi misiniz?

Soranlara bir şeyim yok iyiyim diyorum. Oysa benim bir şeyim var!

Nasıl cevap böyle? Neyiniz var peki?

Çok dünya yutmuşuz. Daha ne olsun. Hem cevabımdan size ne?

15 yıl mikrofonlarda kaldınız kısaca özetler misiniz?

Şiir okuduk, kitap okuduk, ayet okuduk, şarkı söyledik, ıslık çaldık, kırıldık, kırdık, umursanmadık, umursamadık, umursadık ve şükrettik! Sonrası mı? İyilik sağlık…

Biraz açsak konuyu.

15 yıl kısa mı? Nasıl kısaca özetleyeyim… Bugün 30’lu yaşlarımın omuzlarına çıkıp 18’li yaşlarda başladığım radyoculuğumun gözlerine bakınca neşeler, hüzünler, intiharlar, akıl hastaneleri, hidayetler, isyanlar, darbeler, saplantılar, aşklar v.s hepsini görüyorum. Kara kutunun içinden gelen o sesin bir genç kız, ergenlik çağı isyanlarının eşiğinde duran bir delikanlı, hayatta her şeyini kaybedip kalbinin üstüne radyosunu koyup dost diye sarılan birisi için ne anlama geldiğini sanırım en iyi bilenlerden biriyim. Radyo, kimin hayatına ne yapar sorusunu “ne yapmaz ki?” diye cevaplarım.

Annesinin, babasının, kocasının, toplumun, üniversitelerin, edebiyatın, sanatın belki kendisinin bile kendini önemsemediği genç kızların, kadınların programlarımıza “gözyaşı, hüzün seli, yalnızlık, umut(v.s) takma isimlerle gönderdikleri mektupları okuyarak onları önemseyen bir kalbim olduğu için hep şükrederim. Bence radyocu olmak böyle bir şeydir. Karşındakini önemsemek. Programcılığın değer vermekle ölçülebilen bir terazisi var. Zaten dinleyici bu yüzden bizi ailesinden biri görmüş, dertleşmiş, abi demiştir. Bundan başka hiçbir kalıpla insanlığa elbise dikemezsiniz. Değer vermek uçuruma atlayacakları koruyan bir giz zırhıdır.

Hep mi böyle? Hiç mi üzülmediniz? İstismar edilmediniz?

Elbette keşkelerle başlayan, olmasaydı dediğim bir sürü olumsuz olayla karşılaştım. Ama hiçbiri 15 yıl sonra posta kutumda biriken faturaların yanına ilişmiş mektupta yazan “seni nekadar sevdiğimi, hayatıma neler kazandırdığını tahmin edemesin. Beni öldürenlerin karşısında, farkında olmadan senin programlarınla ne kadar çok dirildim, ne kadar çok ağladım ve başardım. Şimdi yaşayabiliyor ve şükredebiliyorum” yazan; adını bilmediğim ve hiç tanışmadığım kişi kadar önemli olamaz! Gururla söyleyebilirim ki “sair zamanlar” bir düş okulu, akıl oyunudur. Aynı yaş sınıfında, aynı itilmişliği, aşağılanmaları, üniversite koridorlarından kovulanları ve kovanları sınıfına kabul eden ve bu insanların birbirini tanımaya başladıkları, başardıkları bir yolculuk. Aynaya bakmayı sevenler çoğaldıkça daha az ezildik. Allah, bana ne der! duyarlılığında, vicdanlı mikrofon okulundan mezun binlerce insan var. Bu gurur duyduğum bir şeydir.

Ya değişim! Müzik, sosyal hayat sizler. Onbeş yıl geriye dönüp baktığınızda neler değişti? Samimiyetinizi yitirdiğinizi düşünüyor musunuz?

Ben zamanın dürüst olduğunu düşünüyorum. Önemli olan geçmişinizin masumiyetinden utanmamanızdır. Geçmişse genelde, bugünden daha temiz ve masum bir zaman dilimidir. İnsanlar bu yüzden çocukluklarını daha çok özlerler. Ömer Karaoğlu, A.Baki kömür, Eşref Ziya, Hakan Aykut, Mustafa Demirci, Taner Yüncüoğlu (v.s) başlayan içsel ve eşsiz notaları dinlerken, bizi alıp en temiz halimize damıtan müziklerden asla ne bu insanlar ne de ben utandım. Maalesef toplumda değişimin sürekli ve gerekli olduğunu algılayamayan bir sürü insan var. Programlarımı arayıp bu güzel insanlara ve bana “çok değiştiniz defolun gidin artık” diye olmadık hakaretler eden kişilikler helallik almalılar. Çünkü bizim mahallenin (çok sevmiyorum bu kavramı) müzisyenleri ve radyocuları asla geçmişlerinden utanan insanlar değillerdir. Bugün bile sevgili Ömer abi ve aklınıza gelen bütün müzisyenlerle konuşun size geçmişlerinden utandıkları gibi bir saçmalıktan bahsetmezler. Evet, belki eskiden her şey daha güzeldi ama eskiden biz de daha güzeldik. Hepimiz daha güzeldik ve birbirimizi güzelleştiriyorduk.

Peki, sorun neydi aslında?

Sorun şu. Kıskanç ve hazmedemeyen bir yanımız var. Onbeş yıl boyunca acayip boş bir konuyla, yeşil pop saçmalıklarıyla heba edilen, popüler hale getirilen ezgi, ilahi tartışmaları var. Ha bana sorarsanız hepsi şarkıdır. Müziğin islamisi diye uydurma bir kavramla senelerce modern müziğe geçişi tartışmış, en masum halimize ikiyüzlülük maskesi giydirmiş, aracında Sezen Aksu dinlerken radyo’da Eşref Ziya’nın yeni albümlerinden şarkılar çalmasına karşı çıkmışızdır. Bu ikiyüzlülüktür. Sınırlarımızı ve edebimizi bilmeliyiz. Hiç olmasa riyakâr olmamalıyız. Bir sınır yoksa hiç sınır yoktur diye bir söz duymuştum. Bizim inancımızın sınırları elbette var.

Sorun bizi yargılayanlar bu gerçeklerden habersiz ve sadece slogan atıyorlar. Abla, bacım, abi diye hitap edilen radyo programlarından hanımefendi, beyefendi hitaplarına geçiş yaparken kalbimizin masumiyetini profesyonelliğe kurban vermedik biz. Neyi nasıl, nerede daha iyi nasıl yaparımın sorularına cevaplar bulduk. Bugün kirli bir dünya olması ne müzisyenlerin ne de bizim suçumuzdur. Aksine biz olmasaydık sanırım (radyolarımızı kastediyorum) daha kirli bir dünya olurdu. Canı sıkılan herkesin ağzını açıp güzel adamlara ve çok değiştiniz diyerek bize saldırmasını hazmedemiyorum. Profesyonellik her şeye rağmen iyidir, gereklidir ve asla sanıldığı gibi masumiyeti öldürmez. Sizi sadece daha dikkatli yapar. Ayrımcılığa karşı durmuş, zenci muamelesi görmüş, dışlanmış ve iç sesleri susturulmuş bir mahallede olmak kaderimiz değildir, olmamalıdır. Biz birilerinin acıması için bir takım sıkıntılara katlanmadık. Kimseye vicdan borcumuz yok. Hesabımızı Allah’a vermek en dürüst yaklaşımdır. Bu üzüleceğimiz bir şey değil, tam aksine vicdan sahibi olduğumuz için buna seve seve katlandık. İnsanın, gözyaşlarını sevmesi gerekir. Gözyaşı kirlenmemişliktir. O yüzden konu biraz sosyolojik boyutunu kaybedip, psikolojik bir savaşa dönüşüyor. Bana ve bu değerli insanlara bizim mahalleyi terkettiniz yaftası vurulması beni kızdırıyor.

Mahalle neresidir kardeşim? Sizinki neresi, bizimki neresi. Böyle şey olmaz. Sadece kalplerde biriken, daha içsel duygularınız sizi dışlar ya da her mahallenin içine alır. O yüzden ben, bizim mahallenin, sizin mahallenin normlarından ziyade kendi içimi nereye taşıyacağımla ilgili bir durumu daha fazla önemsiyorum! Birilerinin benim hakkımda ne düşündüğünü değil, benim kendi hakkımda ne düşündüğümü daha çok önemsiyorum! Ben, kendi mahallemde yaşıyorum ve burayı seviyorum. Mahallemin anahtarı kendi elimde. İstediğimi içeri alıp, istediğimi kapı dışarı edebiliyorum. Hayatımın tek merkezi ve hesap sahibi vardır o da Allah.

Bizim mahallenin radyolarında program yapmak zor mu?

Hayır. Radyoculuk zaten böyle yapılmalıdır. Asıl mahalle burası. Siz, o soruyu radyoculuğu yapamayanlara, havadan sudan bahsedip zaman tüketenlere sorun. Bizim kaygılarımız var. Sınırlarımız belki. Belki bugünkü rehavetimizin nedeni dertlerimize alışmış, onları önemsemeyecek kadar yeni ve daha saçma dertler edinmiş olmamızdır. Bunları dillendiren radyocuların, gazetecilerin sayısının az olmasıdır. Bu konu Ayşe Arman’ın Fatih’te mini etek, Nişantaşı’nda tesettürle dolaşıp, haşemayla denize girmesinden daha önemli bir konudur! Çünkü mikrofonun elleri vardır! Kalplere uzanır. Kırıklarımızı onarıp bizi şımartır, şımarıklığımızı, kırgın hayatımızın hüzünlü şarkılarıyla yeniden kördüğüm eder. Meydanlara toplanıp kentin ölü ruhlarına uyanın diye seslenen iç ses gibidir mikrofon. Önemlidir. Sınırlarını, zaaflarını bilmeyenleri elinde oyuncak yapar. Bilenlerin elinde kalem olur, kitap olur. Gül dikmeyi de öğretir, silah kuşanmayı da! Ölmeyi de öğretir, yaşamayı da! Yazmayı da öğretir, bildiklerinizi unutturmayı da! Ben, bu yüzden bizim mahallenin radyolarının insanı onaran hürmetedeğer sözcüler olduğunu düşünüyorum.

Bu bir medeniyet meselesi. Aslında radyoculuğun nasıl yapılacağını biz öğretiyoruz. Belki birileri radyoculuk böyle yapılmaz diye bizleri örnek gösteriyorlardır, umurumda değil. 90 dakikayı 3 şarkıyla bitiren bir adamın heybesinde bir şeyler var demektir. Neden lüzumsuz laf kalabalıklarıyla vakit geçirsin. Ben, program başlangıcında merhaba evet bu haftada buradayız vs demek yerine “bütün güzel şeyleri yok ediyorlar” diye başlamayı daha ahlaki buluyorum. Daha onarıcı, dikkat toplayıcı ve diriltici buluyorum. Başkalarıysa ben geldim diyor. Hangisi daha bizden siz karar verin?

Çok bilinen birisiniz? Yine de ortalıkta çok az görüyoruz sizi?

Beni dinleyen insanlarla hep aynı yaşta, aynı isimlere sahibiz. Cümleler yere düşmesin, değerini yitirmesin, kirlenmesin diye kaygı duymalıyız. İnsanların benim şeklime, boyuma posuma, rütbelerime değer vermesini istemem. Belki bu kadar gizemin, masumiyetin ve hala 15 yıl sonra bize yaşayabilmeyi ve şükredebilmeyi borçlu olduğunu yazan insanları anlamlandıran bu duygudur. Tüketilmemişlik duygusudur! Her şeyi başkalarından daha iyi kavrıyor, daha fazla yıpranıyor gelecek için daha fazla kaygılanıyoruz. Üstelik yaşarken, birbirimizi lekelemeden yaşlanıyoruz. Ömründe hiç görmediği bir adamın cebinde ki cümlelere tutunup nefes alıp verebilen herkesin beni, benim onları sevmem yeter de artar bile! Fazlası, popüler kültürün içine düşüp çırpınan “bencillik” olur. Ben kimsenin ağlarını üzerime atmasını hazmedemem. O yüzden sevdiğim insanların gözümdeki değeri düşmesin diye birçok şeyden uzak durmayı daha anlamlı buluyorum. Kimseyle tanışmıyor olsak da en çok sevdiğimiz şey birbirimiz!

Kızar mısınız?

Duygularım yok benim. Az güler, az şaşırır, hayret etmem. Çok kızar hiç belli etmem. Bu kötü bir huy!

Nelere Kızdınız?

Sair Zamanları, Şair Zamanlarla karıştıranlara çok kızardım, artık kızmayacağım. Sair zamanların (başka-öteki zamanlar) anlamında olduğunu bir daha söylemeyeceğim. Estetiği bu kadar bozulmuş bir dünya’da, gereksiz bir yargı gibi geliyor bunlar. Ama asıl alakasız insanlara kızarım. Mış gibi davranan ve yaşayanlara. Mesela, modernizmin kılcal damarlarında derin mevzuları konuştuğunuz bir programda yayına bağlanan birisinin Abdurrahman Önül’den aman çeşme istemesine acayip kızarım ve kırarım.

Genç kızların kollarındaki bilezikleri kendi kurumlarının kutsallıkları adına estetiği bozuk konser, gözyaşı v.s etkinlikler düzenleyerek sömüren ve kasalarına atan din tacirlerine kızarım.

İç sesiyle değil, okuduğu kitaplardan arakladığı cümlelerin hiç sesleriyle konuşan, eziklik duygusu yaşayan gençlere kızarım. Aşağılık komplekslerine kızarım. Peygamber(s.a.v) sözlerini, şiirlerden daha az konuşan, yazan okuyan kibirli insanlara kızarım. Şükrü ihmal eden, şımaran, isyan edenlere… Amerika’ya, İsrail’e, Çin’e, İkna odalarına, Yök’e… Say say bitmez. Sana da kızmayayım istersen…

Tekrar radyoya dönecek misiniz?

“Yaz mevsiminin kuraklaştırdığı kalbimizi hazan mevsiminin yağmurlarında yıkamak ve yeniden taze bahar şarkıları söylemek üzere” diye veda ettim. Yaz bitsin bakalım.

Hangi radyoya döneceksiniz? Neden senelerdir aynı radyodasınız?

Ben kimseye buradayım demem. Kendimi buldurmayı sevmem. Neyi, niçin feda etmem gerektiğini önemserim. Gururdan kalelerim yok ama bir yerde olmak için kişiliksiz bir zeminde durmayı hazmedemem. Kendimi seviyor ve değerli buluyorum. Ben iyi bir radyocuyum. Köşe başlarını tutan insanların hepsi dostumuzdur. İsteyen varsa beni bulmalı…

Bir duanız var mı?

Allahım! Gözyaşlarımda umutlarımı büyüten kalbimin tek sahibi!
Aklımızı koru! Izdıraplarımızı hafiflet! Düşüncelerimizi anlamlı kıl!
Derinliğini tahmin edemeyeceğimiz uçurumlara düşmekten bizleri koru! Ellerimizi sakın bırakma! Sonra bizi, bu koca hayatın içinde ölümün gözlerine bakarak yaşatmak için esenlik, rahmet, aydınlık, kolaylık ve çokça vicdan ver!

Sizi hangi cümle özetler?

Ben çok konuşmayı bilmem, bilmem azdan çok anlar mısın?

Şükür?

Şükrü ihmal etme veren almayı da bilendir.

Hayat?

Kısa. Kısadan da kısa.

Aşk?

Ölmeye hiç gerek yoktu oysa. Aşk diye bir şey hiç olmamıştı!

Ölüm?

Sevgilinin gönderdiği mektup

Hesap?

Gönderen kısmında adımız, alıcı kısmında adresimiz yazar?

Veda sizin için ne anlam taşır.

Artık sussak!

Sorularımız vardı daha, yazdıklarınız ve neler yapmayı düşündüklerinizden bahsedecektik!

Allah planları bozandır. Yapandır da aynı zamanda.

Susalım en iyisi…

Teşekkür ederiz.

İyi edin tabi. O kadar konuşturdunuz.

Şaka şaka.

Ben edeyim siz susun!

Nafiye Varol milli gazete için konuştu!

kaynak: http://www.milligazete.com.tr/haber/mikrofonun-elleri-vardir-kalplere-uzanir-137901.htm